4 Şubat 2009 Çarşamba

Çerkes Eşref Kuşcubaşı kimdir? Rumeli bağlantıları nedir? Osmanlının dağolmasındaki rolü nelerdir?

Hareket İnsanı! Yazdır E-mail

Hakan KAĞAN
Teşkilat-ı mahsusa'nın efsane ismi Eşref Sencer Kuşcubaşı, hac kervanlarını soyan bir hayduttu. Teşkilat-ı Mahsusa'nın adı şimdi 1915'te yaşanan bir Ermeni trajedisiyle anılıyor. O dönemde “Teşkilat”ın en önemli ismi Eşref Sencer Kuşçubaşı'ydı. Öğrencilik yıllarında II. Abdülhamid muhalifi, sonrasında ise Arap çöllerinde Hac kervanlarını soyan bir hayduttu. Enver Paşa, onu Teşkilat'a aldı. Çerkez Ethem ile işbirliği yaptı. Kurtuluş Savaşı'nda Yunanlılara çalıştı. Kuşçubaşı, 28 Şubat tarihçisi Cemal Kutay'ın kayınpederiydi.

Türkiye'de ne zaman “Derin Devlet” tartışmaları başlasa, gösterilen ilk adres “Teşkilat-ı Mahsusa”dır. Tarihi efsanelerle örülü Teşkilat-ı Mahsusa'nın en az onun kadar bilinen ismi ise Eşref Sencer Kuşçubaşı'ydı. Doğu Trakya'nın kurtuluşunda rol oynamış, ünlü İngiliz casusu Lawrence'ı dize getirmiş biriydi Kuşçubaşı. Ancak ne JİTEM'in imparatorluk versiyonu Teşkilat-ı

Image
E. Sencer Kuşçubaşı
Mahsusa'nın, ne de Eşref Sencer Kuşçubaşı'nın fotoğrafı bu kadar net.

Kuşçubaşı Eşref, Arap çöllerinde Lawrence'la uğraştığı kadar Osmanlı ile de uğraşmıştı. Hac kervanlarına saldırmış, Surre Alayı'nı soymuş, Kâbe örtüsünü çalmıştı. Kurtuluş Savaşı yıllarında ise Çerkez Ethem ile işbirliği yaptı. Yunanlılarla birlik oldu ve İzmir'in kurtarılmasından sonra bile Midilli'de topladığı adamlarıyla Anadolu'ya geçmek istedi. 28 Şubatçı komutanların gözdesi yazar Cemal Kutay, Eşref Sencer Kuşçubaşı'nın damadıydı.

Çerkez asıllı “Kuşçubaşı Eşref” 1.95 boyunda, görenlerde yakışıklılığa uyandıracak bir vücut ve güzelliğe sahipti. Çok öznesi olan bir yaşamın içinden sıyrılarak kendine her zemin ve şartta bir yer edinmeyi başardı. Bilinen bir tarihin bilinmeyen bir yüzünde varlık gösterdiğinden hayatı da yorumlara hep açık oldu. Yaşadığı devrin şartları dikkate alındığında bir vatansever olarak da kabul edilebilirdi, bir hain olarak da.

Adı Eşref'ti, kitaplara Kuşçubaşı Eşref olarak geçti. Babası, Büyük Çerkez Sürgünü'nde Sultan Abdülaziz'in daveti üzerine Anadolu'ya gelen yüz binlerce Çerkez arasındaydı. Yine Sultan'ın iradesiyle Bursa yakınlarında bir çiftliğe yerleştirilmişti. Baba Mustafa Nuri Efendi, bir yakını aracılığıyla Saray'ın iki yüzden fazla çalışanı bulunan Kuşçu Ocağı'na girmeyi başarmıştı. Eşref'in hayatı Saray çevresinde başlamıştı. Sırasıyla Beşiktaş'taki Hamidiye İlkokulu'nu ve Kuleli Askeri Lisesi'ni bitirdi. II. Abdülhamid'in saltanat yıllarıydı, babası Mustafa Nuri Efendi de, Kuşcu Ocağı'nın Kuşcubaşısı'ydı. Askeri lisede “Sınıf-ı Mahsusa”da (Saray görevlilerinin çocuklarının okudukları sınıf) eğitim gördü.


HİCAZ'A SÜRÜLDÜ

Askeri Lise koridorlarında başladı Eşref'te Abdülhamid düşmanlığı. Daha öğrenciyken siyasi fikirlerinden dolayı Edirne'ye sürgüne gönderildi. Aff-ı Şahane çıkınca geri döndü ve Harbiye'ye girdi. 1898'de ihtilalci bir subay olarak mezun oldu. İlk görev yeri ateşler içindeki Makedonya'ydı. Orada da boş durmadı ve II. Abdülhamid'in tahttan indirilmesi için muhaliflerle çalıştı. Bunun üzerine Hicaz'a sürgüne gönderildi.

Bu sürgün diğerlerine benzemiyordu. Bu defa yanında babası Mustafa Nuri Efendi ve Harbiye'deki kardeşi Selim Sami de vardı. II. Abdülhamid, başına türlü dertler açan Eşref'in babası Kuşçubaşı Mustafa Nuri Efendi'ye de kızgındı. Ancak Eşref'in hızını sürgün de kesmedi. 1900 Eylülü'nde Eşref Sencer, Taif'te hapse atıldı. Birkaç defa firar etse de hepsinde yakalandı. Bu uslanmaz mahkûm Arabistan'daki Osmanlı idarecilerinin başına bela olmuştu. Bu yüzden Mekke'deki Cihat Kalesi ile Taif zindanı arasında gidip geldi. Hiç kimse Eşref Sencer'in kendi sorumluluk bölgesinde bulunmasını istemiyordu. Adeta ele avuca sığmaz haşarı bir çocuk gibiydi. Ama aklında sürekli bir düşünce vardı: Kaçmak.

Arabistan'da kaldığı kısa sürede çok şey öğrenmişti Eşref Sencer. Çöl'ün kendine has kanunları vardı ve Eşref çöl yaşamına çok yabancıydı. Bu topraklarda hamisiz barınmanın mümkün olmadığını çabuk kavramıştı. Çöl, Eşref Sencer'in ihtilalci kişiliğini dize getirmişti. Kendi başına kalkıştığı bütün kaçma girişimlerinde başarısız oldu. Son firarında mülazım Çerkez Tahir'in yardımıyla kardeşi Selim Sami ile bağlantı kurdu. Bu kez kaçtıktan sonra yakalanmamayı başarmıştı.

1903'te Eşref Sencer, kardeşi Selim Sami, Çerkez Tahir, Farac İbnü'l Mısri ve ismi bilinmeyen bir Arap ile Arap İhtilal Cemiyeti'ni kurdu. Bu cemiyet Medine bölgesinde faaliyet gösteriyordu.

Image
Kuşçubaşı'nın en yakın arkadaşlarından Süleyman Askeri Bey, dinadamı kılığında çalışmıştı.
Örgütün en büyük amacı “Kutsal Topraklar”da kargaşa çıkartarak Abdülhamit idaresinin çürümüşlüğünü bütün dünyaya ispatlamaktı.

Dağınık birlikler halindeki Osmanlı Kuvvetleri'ne karşı Eşref Sencer ve adamlarının saldırıları kaygı vericiydi ama henüz Saray'da istenen etkiyi bırakmamıştı. Öyle bir eylem yapılmalıydı ki tüm dikkatler buraya çekilebilsin. Bu çerçevede örgütün ses getiren ilk büyük eylemi Medine Garnizonu Komutanı Şükrü Paşa'nın oğlu Vasıf Bey'i üç tabur askeri denetlerken kaçırmaktı. Vasıf Bey, padişah II. Abdülhamid'in yaveriydi.

Takvim yaprakları 1904 yılına yaklaşırken Hicaz Bölgesi, Arap İhtilal Cemiyeti'nin eylemleriyle sarsılıyordu. Padişah olaya el atması gerektiğini düşündü ve en etkili ve bilinen yöntemini kullandı. Mücadele etmek yerine örgütü parayla satın aldı. Bu yöntem daha önce Jön Türkler üzerinde de denenmiş ve başarılı olmuştu. Af ve aylık 50 lira karşılığında örgüt dağıtıldı. Eşref Sencer'in göz önünde tutulması gerektiği düşünülerek, ona telgraf hattını koruma görevi verildi. Ama Eşref Sencer boş durmuyor, faaliyetlerine gizliden gizliye devam ediyordu. Nihayet durum fark edildi ve Eşref Sencer, adamlarıyla birlikte Medine'nin kuzeydoğusundaki dağlara kaçtı. Böylece II. Abdülhamid'le mücadele yeniden başladı.

İlk eylem Padişah'ın iradesini küçümsemek ve Hicaz bölgesinde otoritesinin kalmadığını ispatlamak üzerine kuruldu ve başarılı da oldu. İstanbul'dan gelen Sürre-i Hümayun gasp edilmişti. Kutlu Kafile olarak da anılan Sürre-i Hümayun, adet olduğu üzere Halife tarafından Kutsal Topraklar'da yaşayan insanlara, Kâbe ve Hz. Peygamber'in kabrine Ravza-i Mutahhara'ya gönderilen hediyeleri taşır, İstanbul'dan özel merasim ve dualarla uğurlanırdı. Sürre-i Hümayun'un gasp edilmesi sarayın şiddetli tepkisini çekti. Eşref Sencer, Hicaz bölgesinden bir süreliğine de olsa uzaklaşmayı düşündü ve Hindistan'a geçti. Hindistan dönüşü babasının Abdülhamid tarafından affedildiğini öğrendi. Mustafa Nuri Efendi yeniden saraya dönmüştü. Ama bu Eşref'i tatmin etmedi. Yeniden Sürre Alayları'na saldırdı, hacı kervanlarını bastı. Daha da ileri giderek Mısır'da bir yılda hazırlanıp Mekke'ye gönderilen Kâbe'nin örtüsünü çaldı. Arabistan, artık anarşi ve kargaşaya teslim olmak üzereydi. Sarayla ilişkileri bir satranç oyununa dönmüştü. Yeni afları örgütün fes edilmesi izliyor ama en ufak şeyler bile bahane edilerek örgüt yeniden faaliyete geçiyordu.


DOKTOR NAZIM'LA TANIŞTI

Maskat, Hindistan, Bahreyn… Eşref sürekli kılık değiştiriyor ve Saray'ın hafiyelerinden kaçıyordu. Bütün Arap topraklarını gezdi, Araplar'ın konuştukları bütün lehçeleri ince ayrıntılarına kadar öğrendi. Çölde Bedeviler'in arasına karıştı. Bu sayede birçok dost edindi. Hamisiz gezilemeyen topraklarda yalnız başına seyahat edebilen sayılı kişilerdendi. Ancak tüm bunlar Eşref Sencer için yeterli değildi. Bu yüzden muhalefetin kalbine, Paris'e gitmeliydi. 1907 yılında bu isteği gerçekleşti ve Eşref Sencer Arabistan'a veda etti. Kıbrıs üzerinden Fransa'ya, Paris'e gidiyordu. Burada İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne üye oldu.

Ancak Eşref Sencer'e göre fikrî mücadele yani gazete çıkarmak, yazı yazmak sonuç almak için yeterli değildi. Fiilî mücadele gerekiyordu. Bu yüzden Paris'ten Makedonya'ya gidip dostlarını buradaki fedai gruplarından seçti. Bunlar arasında bir müddet sonra Osmanlı Devleti'nin idaresini ele alacak olan Enver, Kâzım Karabekir, Süleyman Askeri, Eyüp Sabri, Resneli Niyazi gibi isimler vardı. İlerleyen günlerde en yakın mesai arkadaşı Süleyman Askerî ile Teşkilat-ı Mahsusa'da gizli liderlik kavgaları yaşayacaktı. Ama Enver onun ideallerindeki adamdı.

Artık “Kuşçubaşı” lâkabıyla anılan Eşref Sencer'in Balkanlardaki çalışmaları çok uzun sürmedi. Gıyabında yapılan bir mahkemede idam cezasına çarptırıldı. 1908'de Karadağ'a giderken yakalandı ve Üsküp'e gönderildi. Ama iyi haber Üsküp'teydi. Adı İttihatçılar'la anılan Mahmut Şevket Paşa bu şehrin valisi ve komutanıydı. Araya giren yüksek rütbeli subaylar sayesinde Eşref bu badireyi de sürgünle atlattı. Yeni sürgün yeri İzmir'di ve kentin yakınlarındaki Tepeköy'de Sultan Abdülhamid'in babası Mustafa Nuri Efendi'ye verdiği çiftlikte ikâmet edecekti. Yanında yine kardeşi ve babası vardı. Kuşçubaşı Eşref, İzmir'de kardeşi Selim Sami, Çerkez Raşit ve 12 arkadaşıyla İttihat ve Terakki'nin şubesini kurdu. İzmir bir ticaret kenti olduğu için Avrupa'yla haberleşmeleri çok kolaydı. Aynı zamanda finans sorunu da yaşanmıyordu. Dağlarda tütün tüccarı kılığında gezen Kuşçubaşı Eşref'in devrin tanınmış eşkıyalarıyla teşrik-i mesaisi artık rutinleşmişti. Sık sık görüştüğü isimler arasında Çakırcalı Mehmet Efe de vardı.

Ancak onun hayatında dönüm noktası ünlü İttihatçı Doktor Nazım'la tanışması oldu. Dr. Nazım ile Kuşçubaşı Eşref'in hayatı neredeyse birebir örtüşüyordu. İzmir ikisinin de hayatında ortak

Image
Kuşçubaşı Eşref Sencer, Enver Paşa'ya yakınlığıyla tanınıyordu.
bir kader olmuştu. Nazım da kendisi gibi gıyabında yapılan bir mahkemede idam cezasına çarptırılmıştı. Köşesinde oturmak yerine bir “Cer Hocası” kılığında önce Selanik'e geçmiş, orada çalışmalarda bulunmuş, sonra da yeni bir kıyafetle İzmir'e gelmişti. Artık Tütüncü Yakup Ağa'ydı ve soluğu Kuşcubaşı Eşref'in yanında almıştı. Balkanlar yay gibi gergindi. Abdülhamid'in harekete geçmesinden endişe ediliyordu. Böyle bir durumda ilk kullanılacak yer İzmir'di. Nazım İzmir'i ihtilale hazırlamaya gelmişti; hedefe gidecek yolda hiçbir engel ve ahlâki kural tanımıyordu. Eşref'le anlaşamadıkları en önemli nokta da buydu.

Nazım'ın fes ve tütün sattığı küçük dükkânı ihtilalin İzmir'deki yeni merkeziydi artık. Levantenlere ait kulüplerde, çay bahçelerinde, Evliyazadeler'in konaklarında bitmez tükenmez bir enerjiyle çalışıyordu. Hedef kitlesi ordu mensuplarıydı. Nazım Fransız İhtilali'ni, Aydınlanma'yı hazırlayan beyinleri çok iyi tanıdığı için Askeri Okul'da Fransızca tercümeleri çokça okumuş subaylarla ilişki kurması zor olmuyordu. O, Kuşçubaşı Eşref'ten iyi bir komitacı olmanın yanı sıra pozitivistliğiyle de ayrılıyordu. Pozitivizm ihtilalin yeni dini olacaktı. Ama felsefe Kuşçubaşı Eşref'ten çok uzaklardaydı. O, kendini bir hareket insanı olarak tanımlıyordu. Şartlar olgunlaştığında onun devri başlayacaktı.

Şartların olgunlaşması gecikmedi. “Selanik Merkez Komutanı Albay Nazım Bey elindeki 397 kişilik İttihatçı listesini Yıldız'a yollayacak” söylentileri ortamı gerdi. Albay Nazım Bey, Enver Paşa'nın eniştesiydi. Ölüm kararı uygulamaya sokuldu ama başarılamadı. Bundan sonra olaylar hızlı gelişti. Dağa ilk çıkan Resneli Niyazi oldu. Onu Enver ve Eyüp Sabri takip etti. Herkes büyük bir kıyımdan korkuyordu. Dağ yolcularını indirmek için II. Abdülhamid'in seçimi işin ciddiyetini gösteriyordu. Şemsi Paşa 80 taburla Makedonya'ya geçecekti. İzmir'deki Redif fırkaları ile Karaman taburları, 3. Ordu'ya katılmak için Selanik'e geçme hazırlıklarına başlamıştı bile. Ama İttihat ve Terakki Cemiyeti erken davrandı. 7 Temmuz 1908 sabahı Müşir Şemsi Paşa, Manastır Postanesi'nin önünde vuruldu. Bu pervasızlık II. Abdülhamid'i bile çok ürkütmüştü.


MUSTAFA KEMAL'LE LİBYA'DA

Şemsi Paşa'nın yerine atanan Müşir Osman Fevzi Paşa'ya da Manastır'a yetişmek nasip olmadı. Resneli Niyazi tarafından dağa kaldırıldı. Yaşanan şoklar bunlarla sınırlı değildi. 22 Temmuz 1908 sabahı Selanik rıhtımına çıkan İzmir Kolordusu'na bağlı taburlar silah bırakarak kardeş kanı dökmeyeceklerini bildirdiler. Doktor Nazım'ın gayretleri sonuç vermişti. Bu gelişmeler üzerine Meşrutiyet yeniden ilan edildi. Hakkında verilen idam kararı sonrasında İzmir'e sürgün edilen Kuşçubaşı Eşref'in ve kardeşi Sami'nin kaderi dönmüştü. Artık “İzmir ve Yöresi Polis ve Jandarma Birlikleri Şefi” unvanını taşıyorlardı. Kuşçubaşı Eşref bir eşkıya değil, eşkıyalarla mücadele eden biriydi...

Meşrutiyet'in ilanından kısa süre sonra ise 31 Mart Ayaklanması çıktı. Selanik'ten yola çıkan Hareket Ordusu'nun bastırdığı ayaklanma sonrasında II. Abdülhamid tahttan indirildi. Kuşçubaşı Eşref bu sıralarda bambaşka işlerle uğraşıyordu. İran ihtilalcilerine destek vermek amacıyla İran yollarındaydı. Ama bu çalışmalardan bir netice alınamadı. Onun tüm bu çalkantılar içinde biraz sûkunete ihtiyacı vardı. Tepeköy'deki çiftliğine çekildi ve at ticareti yaptı.

Kuşçubaşı Eşref'i evinden İttihat ve Terakki'nin üç kudretli ismi Enver, Cemal ve Talat arasında başlayan güç kavgası çıkardı. Kuşçubaşı, daha önceden tanıştığı ve sevdiği Enver'in yanında

Image
28 Şubat'ta yıldızı parlayan Cemal Kutay, Kuşçubaşı'nın damadıydı. Kutay, Bedirhan ailesine mensuptu. Aile de Kürt milliyetçiliğinin öncülüğünü yapan isimlerde vardı.
yerini aldı. Onun sayesinde de Teşkilat-ı Mahsusa'ya girdi. Enver'in planları çok büyüktü ve bunlar Kuşçubaşı Eşref'inkilerle örtüşüyordu. Her ikisinin zihninde de bir “Turan İmparatorluğu” vardı. Ancak şartlar o kadar vahimdi ki, böyle bir hayali gerçekleştirmenin imkânı yoktu. Kuşçubaşı Eşref durumun farkındaydı ve çevresindekilere bunu “Etrafımızdaki dünya yıkılıp gitmeden hiç olmazsa birkaç tane küçük zafer elde edebilir miyiz” sözleriyle ifade ediyordu.

Enver-Kuşçubaşı Eşref ittifakının gerçekleştiği sırada Trablusgarp yani şimdiki Libya, İtalyanlar tarafından işgal edildi. Ne Enver, ne Kuşçubaşı, ne de genç İttihatçı subaylar bu gelişme karşısında sessiz kalacaklardı. Osmanlı Devleti'nin başına yeni bir dert açmamak için, Trablusgarp'ta direniş gayriresmi örgütlenecekti. Nitekim bu kararın alınmasından çok kısa bir süre sonra İttihatçı subaylardan oluşan bir grup Mısır'ın İskenderiye kentinden Trablusgarp'a geçti. Binbaşı Enver, başına beyaz örtü üstüne beyaz maşlağını geçirmiş, uzun mavi elbisesi ve altın kordonuyla bir Arap şeyhi oluvermişti. Mustafa Kemal halı tüccarıydı. Süleyman Askeri, Cer Hocası kıyafetindeydi. Arusi Şeyhi Ömer Fevzi Mardin sevkiyat sorumluluğunu üstlenmişti. Tüm bu işleyişi organize etmek ise Kuşçubaşı Eşref'e kalmıştı. Daha önce Arap çöllerinde verdiği mücadeleden dolayı çöl kanunlarını, bedevi âdetlerini ve konuşulan lisanı, lehçeleri biliyordu. Trablusgarp'ta direnişi örgütleyen isimler ordudan görünüşte istifa etmiş sayılıyorlardı. Beklenmedik bir şey olsa, sahip çıkanları olmayacaktı.

Gece baskınları, âni hücumlar yapıp geri çekilmeler İtalyanlar'ı sahil şeridine kilitlemişti. Kuşçubaşı Eşref önceden tedarik ettiği fotoğraf makinesiyle olayları görüntülüyor, yabancı basın mensuplarına dağıtıyor, dünya kamuoyunun dikkatini çekmeye çalışıyordu. Gerekli erzak ve silah âni baskınlarla yine İtalyanlar'dan temin ediliyordu. O günlerde çekilmiş fotoğraflara dikkatle bakıldığında Eşref, bir gün Arap şeyhi kılığında bir başka gün bisiklet üstünde maceracı bir Hintli kıyafeti içindeydi. Tüm harekât Enver'in kontrolündeydi. Zaman zaman Mustafa Kemal ile Enver arasında anlaşmazlıklar çıkıyordu. Bir süre sonra Mustafa Kemal gözlerinden rahatsızlandı. Bu rahatsızlık sırasında Kuşçubaşı Eşref ile Mustafa Kemal arasında bir yakınlaşma yaşandı. Kuşçubaşı elinden gelen her şeyi yaparak Mustafa Kemal'in tedavi edilmesini sağladı.

Image
Kuşçubaşı, ömrünün son yıllarını İzmir-Torbalı'daki çiftliğinde geçirdi. Rivayete göre hatıralarını yazdı ve damadı Cemal Kutay'a teslim etti.

Direniş Kuzey Afrika'daki tüm ülkelerden destek görüyordu. Onlar da işgal altındaydı ama Trablusgarp'a her türlü yardımı yapıyorlardı. İtalyanlar umulmadık bir dirençle karşılaşmışlardı. Ancak Balkan Savaşı'nın başlaması Türk subaylarının Trablusgarp'tan ayrılmasına neden oldu. Düşman vatanın kalbine ilerliyordu.

Kuşçubaşı Eşref, iyi tanıdığı bir coğrafya olan Balkanlar'a, İzmir'e uğradıktan sonra geçti. Oğlu Feridun'u doyasıya sevememişti. Feridun, Balkan Savaşı yıllarında sekiz yaşındaydı, Kuşçubaşı Eşref'in hareketli hayatından dolayı baba sevgisinden ve şefkatinden mahrum yaşamaktaydı. Ancak Kuşçubaşı Eşref'in bunu düşünecek vakti yoktu. Balkan toprakları çok kısa bir sürede elden çıkmıştı. Hatta Osmanlı'nın Balkanlar'daki en önemli şehri Selanik tek bir kurşun atılmadan Yunanlıların eline geçmişti. Burada sürgünde yaşayan II. Abdülhamid zar zor kaçırılabilmişti. Balkanlar için bulunan çözüm de Trablusgarp ile aynıydı. Bir kısım subay ordudan istifa etmiş gösterilecek ve Balkanlar'da, Müslüman nüfus arasında bir direniş örgütleyecekti. Hapishanelerden, bitirimhanelerden ve başka yerlerden bulunacak gönüllülerden çeteler oluşturulacak ve Osmanlı Hükümeti'nden bağımsız hareket ediyormuş gibi davranarak mücadeleye girişilecekti. Ama öncelikle teşkilatın, iktidarda azalan gücünü geri alması gerekiyordu. Yeni mücadele iktidar içindi.


YUNANLILAR'A SIĞINDI

23 Ocak 1913'te Bâb-ı Ali baskını gerçekleştirildi. Çevresindeki fedailerin “Cihan Seraskeri” adını verdiği Enver, Bâb-ı Ali'yi basıp hükümeti devirmişti. Kurulan yeni hükümette de Enver, Harbiye Nazırı olmuş, rütbesi yarbaylıktan paşalığa yükseltilmişti.

15 Ağustos 1913'te Kuşçubaşı Eşref 116 kişilik gönüllü müfrezesiyle Batı Trakya Türklerini Bulgar zulmünden korumak için yola çıktı. Büyük bir hareket başlatarak Ağustos ayı bitmeden Kırcaali, Gümülcine ve İskeçe'yi almayı başardı. Ekim ayında Dimetoka ve Dedeağaç'ın alınması sonucu Garbi Trakya Türk Cumhuriyeti kuruldu. Başkenti Gümülcine olan bu devletin bayrağı yeşil, beyaz, siyah renklerden ve ay-yıldızdan oluşuyordu. Kimsenin tanımadığı bu devlet 25 Ekim 1913'te kendini feshetti. Ya İngiltere'nin mandasına girecek ya da Yunanistan'a dahil olacaktı. İngiltere'nin o tarihte çok büyük bir imparatorluk olmasından korkan Batı Trakyalılar, Yunanistan'a dahil oldu. Yunanistan nasılsa küçük bir ülkeydi ve bir müddet sonra yeniden Osmanlı Devleti'ne bağlanabilirlerdi!

Kuşçubaşı Eşref'in artık Balkanlar'da yapacağı bir iş kalmamıştı. Ayrılık tohumları imparatorluğun İslam unsurları arasında da yeşermişti. Arap yarımadası hareketlenmişti. İngiliz casusu Lawrence, Bedevi kıyafetiyle Arap kabileleri arasında cirit atıyordu. Mekke emiri Şerif Hüseyin de, İngilizler'le anlaşmıştı. Kuşçubaşı Eşref, Maskat'tan gelmiş şeyh kılığındaydı. Lawrence'la temas sağlanmış, kaçırılıp Anadolu'da savaş sonuna kadar hapsedilmesi kararlaştırılmıştı. Bu konuyla ilgili Enver Paşa'dan cevap bekleniyordu. Ancak tam o sırada Kuşçubaşı Eşref'in Arabistan'a birlikte gittiği arkadaşlarından birisi yakalandı ve tüm plan açığa çıktı. Kuşçubaşı Eşref, Arap yarımadasını terk etti. İngilizler'in hâkimiyetindeki Hindistan'da karışıklık çıkarıp İngilizler'i zor durumda bırakmak istiyorlardı. Hintlilerle görüşmek üzere Belçika'nın Liège şehrine gitti.

Dönüşünde yeni bir maceraya hazırdı. Kardeşi Selim Sami ve dört arkadaşını Hindistan'a gönderdi. Orta Asya'da Ruslara ve Hindistan'da İngilizlere karşı ayaklanma planlıyorlardı. Ama yoldayken I. Dünya Savaşı patlak verdi. Kuşçubaşı Eşref kafileyi Hindistan'a gönderip geri döndü. Yeni görevi Teşkilat-ı Mahsusa'nın Arabistan, Sina ve Kuzey Afrika Müdürlüğü'ydü. Görev arkadaşı Süleyman Askeri ise Irak bölgesine gönderilmişti. Doğrudan Enver Paşa'ya bağlı çalışıyorlardı. Kuşçubaşı Eşref, Arap yarımadasına, yani Hicaz'a hareket etmeden Salihli'deki yeni çiftliğine uğramayı da ihmal etmedi. Oğlu Feridun'u, yeni doğan oğlu Sencar'ı gördü. Fakat Arabistan'dayken daha kundakta olan oğlu Sencar'ın ölüm haberini aldı.

Kuşçubaşı Eşref bilfiil çatışmalara katılıyor, düzenli ordu birlikleriyle cepheye de gidiyordu. I. Dünya Savaşı'nın sonlarına yaklaşırken Lawrence'ın çalışmaları netice vermiş, Şerif Hüseyin isyanı çıkmıştı. Hicaz İsyanı Yemen'le İstanbul arasındaki bağlantıyı kesmişti. Yemen'de Zeydi'lerin ayaklanmalarında yıpranan orduya acilen para ulaştırılması gerekiyordu. Bu görevi Enver Paşa yine en sadık adamına, Kuşcubaşı Eşref'e verdi. Kafile ikiye ayrıldı. Kuşçubaşı Eşref”in içinde bulunduğu grup isyancı Araplar'la karşılaştı ve esir düştü. İngilizlere esir düşen Kuşçubaşı'nın sürgün yeri Malta Adası'ydı. Bu arada İngiliz casusu Lawrence ile karşılaşmış, Lawrence onu “Arap çöllerinin gördüğü en büyük haydut” diye nitelendirmişti.

Kuşçubaşı Eşref Malta'da İngilizler'in elindeyken 1919 Şubatı'nda Çerkez Ethem, İzmir'in İttihatçı valisi Rahmi Bey'in oğlunu kaçırmıştı. Çocuğu fidye için kaçıran Çerkez Ethem, bir süre Kuşçubaşı Eşref'in Salihli'deki çiftliğinde saklandı. Çiftlik kısa süre sonra Çerkez Ethem ve adamlarının karargâhı haline geldi. Kuşçubaşı ise 17 Aralık 1919'da Malta'dan İstanbul'a getirildi. Eşref, kendisini getiren İngiliz savaş gemisinden bir yolunu bularak Salacak açıklarında kaçmıştı. Ülke ve İstanbul işgal altındaydı. Bu durumda yapılması gereken, direnişe geçmekti. Kuşçubaşı da bir müddet kaldığı İstanbul'da, direniş örgütü olan Karakol'un kuruluşunda bulundu. Karakol mensupları İstanbul'dan Anadolu'ya geçişleri sağlıyor, cephane gönderiyordu.

O, İstanbul'da bu işlerle uğraşırken Çerkez Ethem ve kardeşleri de Salihli'deki çiftliğe yerleşmişlerdi. Çerkez Ethem'le Bandırma'da buluşan Rauf Orbay, Ethem ve kardeşleri Reşit ile Tevfik'i, Kuvva-yı Milliye'ye davet etmişti. Bu daveti kabul eden Çerkez kardeşlere gösterilen yer ise Kuşçubaşı'nın Salihli'deki çiftliğiydi. Kuşçubaşı da bir müddet sonra Anadolu'ya geçti.

Image
Çerkes Ethem, I. Dünya Savaşı sırasında İzmir Valisi Rahmi Bey'in oğlunu, fidye için kaçırdı. Saklanmak için Kuşçubaşı'nın, Salihli'deki çiftliğini seçti.

Kuşçubaşı Eşref, Anadolu'daki direniş örgütlenmesinde Çerkez Ethem ve kardeşlerinin yanında yeraldı. Zaten Enver Paşa yanlısı olarak biliniyordu. O günlerde Anadolu ihtilalinin başında olan Mustafa Kemal Paşa'nın da Enver Paşa'dan hiç hazzetmediği bilinmekteydi. Belki bu yüzden, belki Çerkez oluşundan ötürü Kuşçubaşı Eşref, Çerkez Ethem ile hareket etmeye başladı. Onunla birlikte isyanların bastırılması için çarpıştı, yine Çerkez Ethem için asker toplamak amacıyla Anadolu'nun çeşitli şehirlerini dolaştı. Bir ara da Enver Paşa ile görüşmek için yurtdışına çıktı.

Çerkez Ethem düzenli ordu kurulmasına karşı çıkıyor ve Büyük Millet Meclisi'nin kararlarını tanımıyordu. Tüm çabalara karşın bu tutumunda herhangi bir değişiklik olmamıştı. Bir müddet sonra da Çerkez Ethem ve kardeşleri BMM Hükümeti'ne isyan etmişti. İsyan bastırılınca 28 Ocak 1921'de Çerkez Ethem, yanında Kuşçubaşı Eşref olduğu halde Yunanlılara sığındı. Kurtuluş Savaşı'nın sonuna kadar İzmir'de Yunanlılarla hareket etti. Kuşçubaşı Eşref, İzmir'in kurtarılmasının ardından Midilli'ye geçti. Burada topladığı kuvvetlerle Anadolu'ya çıkmayı ve bir isyan çıkarmayı planlıyordu. Bunun için kardeşi Hacı Sami'yi Anadolu'ya gönderdi. Ancak Hacı Sami ve arkadaşları Bozdağlar'da öldürüldü. Artık Kuşçubaşı'nın tüm umutları sönmüştü.

Cumhuriyet için sakıncalılar olarak da adlandırılan 150'likler listesine dahil edildi. Mareşal Fevzi Çakmak'ın araya girmesiyle adı listeden çıkarıldı. Yeni yönetimde yeri yoktu, köşesine çekilmesi ve susması gerektiğini anlamıştı, öyle de yaptı. Hayatının geri kalanını İzmir'deki çiftliğinde geçirdi. Ama çölden kopamadı. Sonraki yıllarda çölün derinliklerinde devesiyle seyahatler yaptı. 1958'de kızları Cuvap ve Diktam ile Malta'ya gitti. Orada I. Dünya Savaşı'nda Türk esirleri için diktirdiği anıtı ziyaret etti. İki sandık dolusu hatıralarını düzenlemek ve neşretmek için çok uğraştı. Fakat başarılı olamadı. Sadece Hayber'de Türk Cengi isimli eseri yayımlanabildi. Eşref hayatı boyunca sabırla notlar tuttu. 'Tarihe Benden Haberler' isimli bin sayfadan fazla hatıratı vardı. Fakat bir kısmını damadı Cemal Kutay'a emanet ettiği hatıratının akıbeti hakkında fazla bilgi yok. Çerkez Ethem'den Mardinîler'e, Kürt Bedirhanîler'e uzanan geniş bir akraba profiline sahipti Eşref. Teyzesinin kızı Bedirhanîler'e gelin gitmişti. Kendi kızını ise yine Bedirhan Paşa'nın torunlarından Cemal Kutay'a verdi. Ölümünden sonra çocukları Hollanda'ya, Rotherdam'a yerleşti ve havacılık sektöründe çalışmaya başladı. Kuşçubaşı soyadını alan Eşref Sencer Bey, 1964 yılında 91 yaşında vefat etti.

31 yorum:

Adsız dedi ki...

Yazdiklarinizin bir kismi gercek ama cogu hakikatten cok uzak. Tek tek detaylara girmeme su an imkan yok ama en basit ornek-Kuscubasinin kizi Cemal Kutayla evlenmedi, Kutay Kuscubasi ile ilgili bir gazeteci/tarihci idi- iki kizindan zaten teki evlendi esinin ismi de Sedat Aktay dir. Kendisi Kibrislidir.
Halen Esref beyin son yillarini gecirdigi Soke deki ciftliginde yasamaktadir. Bu bilginin dogru olduundan emin olunuz, cunku bende Kuscubasinin torunuyum.

ismet dedi ki...

sayın adsız kuşçubaşı torunu; yorumunuzu doğruluyor ve tüm okurlar adına teşekkür ediyorum.babaannemin erkek kardeşi olan mustafa oğlu eşref sencer beyin bende torunuyum.mümkünse sizinle tanışmak isterim. ismet erarpat

Adsız dedi ki...

Babaannenizin erkek kardesi Esref K.?
Ben Mustafa bey ve Tevhide hanimin 4 oglu oldugunu biliyordum, Ahmet, Esref, Sami, Yusuf... kizkardesleri oldugundan haberim yoktu.

ismet dedi ki...

Sayın adsız;Araştırmalarım yaklaşık on sene gibi kısa bir zamana dayanmakta.Başlangıçta sayfa no yok,hane no yok,cilt no yoktu..Sanki sokak çocuğu gibi..Oysa şuan bütün kayıtları çıkarttım.Mümkünse sizinle tanışmak isterim.

ismet dedi ki...

Kuşçubaşı Hazret-i Şehriyari Mustafa efendi 1300 Rumi-1884 Miladi İdare-i Muhacirin Defteri Sıra no: 1, Yakınlık derecesi:Kendisi Kayın valdesi:Fatma Tüzzehra Hanım Kayın Babası:Hüseyin Zevcesi(1EŞİ):Nahide Hanım Taallükatından(AKRABASINDAN):Yusuf

Adsız dedi ki...

Size iyi haber, gecen ay Kuscubasinin ciftlikteki evinde bir sandigi ortaya cikti- Icindekilerin surgun donusu yazdigi hatiralar oldugu tahmin ediliyor (eski Turkce)

Elinizde bu kadar bilgi varken belki Kuscubasinin tek erkek torununun Istanbulda ikamet ettigini de belki biliyorsunuzdur. Onunla temas kurmaniz bence en kolayi. Ben ise Amerikada yasamaktayim.

ismet dedi ki...

Sayın Adsız Kuşçubaşı Torunu; Siz beni yanliş anladınız herhalde!Yine de iyi haber için sağolun. Teşekkür ediyorum. Gerçi ben de sizi yalnış anladım herhalde...Nasıl oluyorda CEMAL KUTAY'ın damadı olmadığını bilen biri EŞREF SENCER KUŞÇUBAŞI'YA ait 400 sayfalık hatırat'ın Cemal beyin evinde çıkan yangın sonucu yok oluşunu bilmez..?Haklısınız...AMERİKA'da yaşmanız ve ADSIZ olarak akrabamız olmanız sizleri bu bilgiden uzak tutmuş anlaşılan...Oysa (ESKİ TÜRKÇE) olan bu hatırat;EŞREF SENCER KUŞÇUBAŞI'nın yardımıyla yazılıp tercümesi ingilizce olan bu hatırat'ın açılımına emeği geçen Woodrow Wilson Fellos Program'a, the Ford Foundation'a, Princeton Üniversitesi'ne ve Acedemic Rescarch Society'ye teşekkür borçluyuz.Çalışma boyunca yazar Dr.Philp H.STODDARD'ı destekleyen ve yönlendiren Princeton Üniversitesi'nden Prof.Levis V.THOMAS'a ve çalışmayı daktilo eden Margaret T.STODDARD'a teşekkür borçluyuz...Kim bilir belki bir çiftliğide AMERİKA'dadır...

Adsız dedi ki...

email adresinizi verirseniz size istediginiz bilgileri detayli verebilirim- Kutayin elinde hatiralarin tumu yoktu.
Esref beyle aylarca gorusup notlar almisti - ve bazi evraklari elinde bulunduruyordu. Bu arada P. Stoddart ile Esref beyin tercumanligini da Izmirde sahsen babamin yaptigini biliyorum.

ismet dedi ki...

sayın adsız kuşçubaşı e-mail adresim ; bjk.1970_@hotmail.com

ismet dedi ki...

Sayın adsız kuşçubaşı torunu;EŞREF SENCER KUŞÇUBAŞI'NIN bir sözü ile başlamak istiyorum... YER YÜZÜNDE HİÇ BİR YALAN YOKKİ BİR İNSAN, KADAR UZUN YAŞASIN....!Bu satırları kullandığım için eminim benim kadar siz de üzgünsünüzdür herhalde..BUNUN İÇİN TÜM OKURLARDAN ÖZÜR DİLİYORUM LÜTFEN KABUL BUYRUN EFENDİM..

ismet dedi ki...

KUŞÇUBAŞI EŞREF SÜLEYMAN ASKERİ BEYİN YETİM EVLADINA SAHİP ÇIKIYOR; SÜLEYMAN ASKERİ BEY henüz Manastır'da iken,Filibe eşrafından FADİME hanım ile evlenir ve daha sonra Bağdat'a gitmek için Manastırdan ayrılırken ailesini de Selanik'e gönderir.Bu evlilikten iki kız evladı olur.1910 doğumlu kızının ismi FATMA'dır.Fatma'dan daha küçük kızının adı ise DİLEK.

Adsız dedi ki...

3 Haziran daki yazininiz ne amacla yazdiniz pek anlam veremedim.

Bu arada Kuscubasinin buyuk kizi dun hastahaneye kaldirildi (87 yasinda) email adresiniz icin tesekkurler- sizinle daha sonra temas kurmaya calisacagim.

Adsız dedi ki...

pardon, duzeltmem gerek- 7 Hazirandaki ilk yazinizdan bahsediyorum.
Ozur dileyerek yazdiginiz satirlardan...

Adsız dedi ki...

bende sizinle gorusmek istiyorum ucunda olumde olsa benı bulun nasıl olsa bir gun olmeyecekmıyız onemli olan ne yapabildiğimizdir
kaderimizde varsa bu ugurda olmek oluruz
diplomat_haso@hotmail.com

Adsız dedi ki...

iki tane "adsiz" olunca isler karisti- ben torunum digeri diplomat...

ismet dedi ki...

Sayın adsız kuşçubaşı torunu;Çanakkale şavaşında yani 02/12/1915 yılında şehit düşen Mustafa& Zeliha oğlu halil hakkında bilginiz varmı....?

Adsız dedi ki...

Maalesef Canakkale de sehit dusen Halil hakkında bilgim yok.

Unknown dedi ki...

Adsız ve İsmet adlı arkadaşlara sesleniyorum. Kuşçubaşı ile ilgili baştaki yazıyı ve sizin tüm yorumlarınızı heyecanla okudum. Kuşçubaşı ile son derece ilgili biri olarak gerçekten heyecan duydum. Ama arkadaşlar birbiriyle o kadar kopuk ve üstelik bozuk bir dille yazıyorsunuz ki üzülüyorum. Kuşçubaşının hatıraları konusu çok önemli.. Bu konuda açık ve net yazarsanız sevinirim.

Unknown dedi ki...

ve ayrıca Kuşçubaşı ve hatıratıyla ilgili özel bilgileriniz varsa kendi aranızda sadece e-mail yoluyla değil de bizimle de paylaşınız lütfen...

Unknown dedi ki...

ve tabii bir de, yorumlara sebep olan yazıdaki doğrular ve yanlışlar nelerdir? bu konuda da bilgi verirseniz sevinirim.

ismet dedi ki...

Sayın ÇÖZMECE...'29 MAYIS 2009'Cuma10:56 Tarihinde gönderdiğim yorumda hatıratla ilgili bildiklerimi yazdım.Bu konu ile ilgili sizlerle paylaşabileceğim budur.

ismet dedi ki...

Sayın ÇÖZMECE....Ayrıca vermiş olduğum email adresimi yazdığım halde hiç kimse dönmüşdeğil... 07 HAZİRAN 2009'Pazar 12:19 yorumumu bu yüzden yazdım.

Adsız dedi ki...

Sayin Ismet ve Cozmece,

Maalesef verilen emaile yazma imkanim olmadi. Su anda hatiralarii inceleyen bir takim akedemisyenler var. Eski Turkce yazilari tercume etme safhasindalar.
Sizlerle paylasabilecegim bilgiler icin su anda biraz erken. Daha sonra detaylar ortaya ciktikca sizlere iletmeye calsiacagim. Annem , Kuscubasinin kizi ve bu konuda dikkati davranmak taraftari - kendisini anlayacaginizi tahmin ediyorum.

ismet dedi ki...

Kimileri yaşayarak öğrenir.... Kimileri de okuyarak... Hain ile Kahramanların arasındaki farkı bence Yazanlar değil,Tarih belirler.Peki bir okuyucu olarak yaşanan tarihimize nereden bakacağız..? Örnek verecek olursak ; ENVERPAŞA --------------------- 1907'denbakarsaktariheEşkiya
1908'deHürriyetKahramanı 1914'deBaşkomutan vekili 1918'deSürgün Mağlup bir komutan 1923'deVatan haini Doğrusuyla,yanlışıyla yazılıp bizlere ulaştırılan bu mücadele benim şahsımda TÜRK MİLLETİNE aittir.TÜRK MİLLETİ kedisine bir kat ve kat hizmet edeni şeref ile yad etmiştir.Yine edecektir.Tüm Şehitlerimizin ruhu şaad olsun..30 AĞUSTOS ZAFER BAYRAMIMIZ KUTLU OLSUN

ismet dedi ki...

86 . CUMHURİYET BAYRAMIMIZI EN İÇTEN DİLEKLERİMLE KUTLUYOR VE SİZ DEĞERLİ DOSTLARIMA MUSTAFA KEMAL ATATÜRK'ÜN 1905'TE YANİ KENDİSİ HENÜZ 24 YAŞINDAYKEN TÜRKLÜK DUYGULARINI YANSITTIĞI SİNOP'TA YAZDIĞI BELİRTİLEN BEŞİKE HADİSESİ ADLI ŞİİRİNİ YÜKSEK MÜSADENİZLE ARZ ETMEK İSTERİM ; GAFİL , HANGİ ÜÇ ASIR , HANGİ ON ASIR / TUNA EZELDEN TÜRK DİYARIDIR / BİLİNEN TARİHLER SÖYLEMEMİŞ BUNU / KALKIYOR ÖRTÜLER , ÖRTÜLEN DOĞACAK , / DİNLEYİN SESİNİ DOĞAN TARİHİN , / AYDINLIKTA KARALTI ,KARALTIDA ŞAFAK / YALAN TARİHİ GÖMÜP , DOĞRU TARİHE GİDİN./ ASYAN'IN ORTASINDA OĞUZ OĞULLARI , / AVRUPA'NIN ALPLERİ'NDE OĞUZ TORUNLARI / DOĞUDAN ÇIKAN BİZ / NERDE OLSA , NE OLSA KENDİMİZİ BİLİRİZ ./ TÜRK SADECE BİR MİLLETİN ADI DEĞİL , / TÜRK BÜTÜN ADAMLARIN BİRLİĞİDİR , / EY BİRBİRİNE DİŞ BİLEYEN YIĞINLAR , / EY YIĞIN YIĞIN İNSAN GAFLETLERİ / YIRTILSIN GÖZLERDEKİ GAFLETTEN PERDE ,/ HAKİKAT NEREDE......?

Adsız dedi ki...

merhabalar..
vatan neresi?.. adsızın yaşadığı yer onun vatanı mı? yoksa bingöl mü vatan, vatan toroslar mı, ander yaylası mı vatan.. yoksa bi ramazan günü, bir camiye 'önce vatan' diye bir mahya asılan eyüp mü vatan..eyüp el ensari önce vatan dememişken yani onca yaşına rağmen inandığı şeyler uğruna yaşadığı yeri terk edip bu topraklara gelerek can veriyorken bizim ona yüklediğimiz anlama bakın..mevlana der ki kamışlık tır asıl vatanımız..tutup koparılmışız bir ney yapılmışız..dicem o ki anlattıklarınız bilinmeli ama kendi yorumlarınızdan sakındırın tarihe mal olmuş insanların yaşadıklarını.. bende sizin gibi değerli insanlarla tanışmak isterim.. monar_che@hotmail.com

ismet dedi ki...

TANIŞALIM

ismet dedi ki...

ASALET-MEAB SEFİR CENAPLARI ; BULGARLARIN TÜRKLERE VE MÜSLÜMAN KARDEŞLERİMİZE YAPTIKLARI MEZALİMİ GÖREN , FERYAD VE FİGANLARINI İŞİTENLER BULUNMADI.ALDIRAN BİLE OLMADI.DEMET DEMET MÜSLÜMANLAR DOĞRANARAK ''KOSUKAVAK'IN PAPASLI KÖYÜ DERESİNDE HALA KOKMAKTA VE TAAFÜNDEN YANLARINA VARILAMAMAKTA OLAN SEKİZYÜZÜ MÜTECAVİZ BOĞAZLANAN BEDBAHTLARIN KOKUSUNU BİLE ALAN OLMADI. CAN GİTTİ , IRZ GİTTİ , MAL İSE HESAPTA DEĞİL.ÜSTELİK TE GERİ KALAN İHTİYAR VE KADINLARLA ÇOCUKLARIN SÜGÜLER ALTINDA SÜRÜLEREK KİLİSELERE TOPLATILARAK HIRİSTİYAN YAPILDIKLARINDAN'DA GÜYA KİMSELER HABER ALMADI. SENAATİN HER TÜRLÜSÜNE ADETA GÖZ YUMULDU. ''İKİ EL BİR BAS İÇİNDİR DEDİK'' ,NAÇAR SİLAHIMIZA SARILDIK. GARBİ TIRAKYA HALKINI BU MEZALİMDEN KURTARMAK İÇİN ONLARIDA SİLAHLANDIRDIK. ALLAHIMIZA DAYANARAK VE BENLİĞİMİZE GÜVENEREK BU GÜNDEN İTİBAREN İSLAM'I , HIRİTİYAN'I , TÜRK'Ü BULGAR'I AYNI HUKUKA MALİK OLMAK ŞARTI İLE GARBİ TRAKYA HÜKÜMET-İ MÜSTAKİLLESİNİ İLAN EYLEMİŞ OLDUK. MUVAFFAKİYET ALLAHTAN.......... KUŞÇUBAŞI EŞREF /12EYLÜL1913/DÜVEL-İ MUAZZAMMAYA TEBLİĞ SURETİ.......

ismet erarpat dedi ki...

Malta'ya sürgün edildiğim zaman,yakın dost bulamamıştım.Lavrens'in ve Didis'in beni ziyaretlerinden sonra hürriyetime daha çok sahip olmuştum ve ifa ettiğim hizmetlerle mütenasip serbesti içinde olduğumu samimiyetle itiraf etmeliyim.Eskiden beri boş vakitlerimi yağlı ve sulu boya resim etüdleri ile geçirmek itiyadım vardı.İkici Meşrutiyet için Avrupada geçirdiğimiz gurbet seneleri içinde fırçam,aç kalmamı önliyecek kadar tecrübe ve maharet sahibi idi.Tarihi Malta Adasında'da mevzu bulmakta güçlük çekmiyordum.Paşa,benim bu meşguliyetimi biliyordu.Ertesi günü bana bir cihan atlası verdi:Üzerleri işaretli sahalardan dört nüsha kopya çıkaracaktım, ve bunları Osmanlı Sancağı ile işliyecektim.Öyleki,hudutlarımızın en geniş olduğu Üçüncü Sultan Murat devrindeki o muhteşem imparatorluk dünya haritası üzerinde bir anda belirmiş olacaktı.Şevkle oturdu ve bu vazifeyi tamamladım.Paşa buraların adlarını İngilizce harfleri ve telaffuzu ile yazdırdı.Neden Fransızcayı tercih etmemişti..? Bunu sorduğum zaman şu cevabı vermişti...;Eğer bu izahlarım müsbet bir netice verebilecekse bu ancak,Amerikan Devlet Reisi Mr.Vilson'un alakası ve mevzua gerçeği ehemmiyet ile mümkün olabilecektir.Gere Loyt Core,gerek Klemanso,aslında bu mevzuları bilirler.Fakat memleketlerinin menfaatinin bunları inkar,hatta aksini yapmakta olduğunu vehmetmenin ve zannetmenin gafleti içindedirler bugün...Yakın istikbalde pişman olacaklardır amma iş işten geçmiş bulunacaktır.Amerika ise,üzerine aldığı Cihan Devleti vazifesinin tarihi mesnetlerine maalesef sahip değildir.Bilhassa İngilizler Amerika'yı iğfal ediyorlar ve çıkmaza sürükliyorlar.Hiç bir neticeden çekinmeden,hayatım bahasına dahi olsa ,bu hakikatleri teker teker anlatacağım ve ikaz edeceğim.Onun için İngilizceyi tercih ediyorum...EŞREF BEY;Haritalar tamam olmuştu.Bunlar,kendilerine gönderilenlerin ellerine geçebilmiş ise ve vakit bulup tetkik edebilmiş iseler,hazırlayanın bir esir askerolması önünde heyacan duyduklarını ve hatta hayret ettiklerini ümit etmek isterim...İnsanlar,temiz düşüncelerle emek verdikleri mevzuların takdir edilmesini istemek beşeri zaafından kurtulamıyorlar.Haritalar böylesine güzel ve itinalı olmuştu.Bilhassa,bu gün üzerinde kimbilir elliye yakın müstakil devletin bulunduğu o üç kıt'a üzerindeki bi payan ülkelere Ay-Yıldızla bayrağımı öyle gönülden duygularla işledimki,kaç defa göz yaşlarımla boyalar bozuldu,düzelttim.FEDA VE HELAL OLSUN...

ismet erarpat dedi ki...

Malta'ya sürgün edildiğim zaman,yakın dost bulamamıştım.Lavrens'in ve Didis'in beni ziyaretlerinden sonra hürriyetime daha çok sahip olmuştum ve ifa ettiğim hizmetlerle mütenasip serbesti içinde olduğumu samimiyetle itiraf etmeliyim.Eskiden beri boş vakitlerimi yağlı ve sulu boya resim etüdleri ile geçirmek itiyadım vardı.İkici Meşrutiyet için Avrupada geçirdiğimiz gurbet seneleri içinde fırçam,aç kalmamı önliyecek kadar tecrübe ve maharet sahibi idi.Tarihi Malta Adasında'da mevzu bulmakta güçlük çekmiyordum.Paşa,benim bu meşguliyetimi biliyordu.Ertesi günü bana bir cihan atlası verdi:Üzerleri işaretli sahalardan dört nüsha kopya çıkaracaktım, ve bunları Osmanlı Sancağı ile işliyecektim.Öyleki,hudutlarımızın en geniş olduğu Üçüncü Sultan Murat devrindeki o muhteşem imparatorluk dünya haritası üzerinde bir anda belirmiş olacaktı.Şevkle oturdu ve bu vazifeyi tamamladım.Paşa buraların adlarını İngilizce harfleri ve telaffuzu ile yazdırdı.Neden Fransızcayı tercih etmemişti..? Bunu sorduğum zaman şu cevabı vermişti...;Eğer bu izahlarım müsbet bir netice verebilecekse bu ancak,Amerikan Devlet Reisi Mr.Vilson'un alakası ve mevzua gerçeği ehemmiyet ile mümkün olabilecektir.Gere Loyt Core,gerek Klemanso,aslında bu mevzuları bilirler.Fakat memleketlerinin menfaatinin bunları inkar,hatta aksini yapmakta olduğunu vehmetmenin ve zannetmenin gafleti içindedirler bugün...Yakın istikbalde pişman olacaklardır amma iş işten geçmiş bulunacaktır.Amerika ise,üzerine aldığı Cihan Devleti vazifesinin tarihi mesnetlerine maalesef sahip değildir.Bilhassa İngilizler Amerika'yı iğfal ediyorlar ve çıkmaza sürükliyorlar.Hiç bir neticeden çekinmeden,hayatım bahasına dahi olsa ,bu hakikatleri teker teker anlatacağım ve ikaz edeceğim.Onun için İngilizceyi tercih ediyorum...EŞREF BEY;Haritalar tamam olmuştu.Bunlar,kendilerine gönderilenlerin ellerine geçebilmiş ise ve vakit bulup tetkik edebilmiş iseler,hazırlayanın bir esir askerolması önünde heyacan duyduklarını ve hatta hayret ettiklerini ümit etmek isterim...İnsanlar,temiz düşüncelerle emek verdikleri mevzuların takdir edilmesini istemek beşeri zaafından kurtulamıyorlar.Haritalar böylesine güzel ve itinalı olmuştu.Bilhassa,bu gün üzerinde kimbilir elliye yakın müstakil devletin bulunduğu o üç kıt'a üzerindeki bi payan ülkelere Ay-Yıldızla bayrağımı öyle gönülden duygularla işledimki,kaç defa göz yaşlarımla boyalar bozuldu,düzelttim.FEDA VE HELAL OLSUN...

Adsız dedi ki...

Saygıdeğer Adsız Ve İsmet Kardeşlerim Yada Abilerim..
Kuşçubaşı Eşref'i Araştırmak Üzere İnternette Bakınırken Bu Sayfaya Rastladım Ve Yorumlara Dek Geldim Sayenizde Çoğu Bilgi Edindim Aklımdaki Çoğu Soruya Cevap Buldum.
Yanlız Burda Bir Konuya Değinmek İstiyorum;
Sizin Konuşmalarınız Ve Tartışmalarınız Gerçekten Gerçeklik Üzerinemidir Yoksa Sadece Araştırmalar Üzerinemi Demekten Alıkoyamıyorum Kendimi.Bilirsiniz Araştırmaların Hatta Her Araştırmanın Çift Taraflı Sonuçları Vardır.Hatta Çoğunun Çift Taraflı Belgeleri.Ben Kendi Bildiklerimi Anlatmak Yerine Size Bir Tavsiyede Bulunmak İstiyorum Haddim Olmayarak.
Mustafa Bey Ve Tevhide Hanımın Çocukları Hakkında Eksikleriniz Varmı Bi Kontrol Edin.Ek Olarakta Paylaşımınız İçin Teşekür Ettiğim Vikipedinin Ve Sohbetlerinizin Eksiklerini Bence Tamamlayın Ve Milleti Eksik Bilgilendirmeyin. Unutmayın Yanlışlar Doğru Olarak Anlatıldığı Zaman Anlam Kazanmaz Sadece Gecici Tatmin Eder İnsanları Taki Doğruyu Öğrenene Kadar.

Blog Listem